Jeuk komt vaak voor, vooral bij oudere mensen, en kan stress en slaapproblemen veroorzaken. Jeuk kan ontstaan door huidziekten zoals atopische dermatitis, maar ook door andere gezondheidsproblemen en psychologische factoren. De jeuksensatie komt door de interactie tussen stoffen die jeuk veroorzaken en de zenuwen in de huid. Histamine speelt een grote rol bij acute jeuk, terwijl chronische jeuk wordt beïnvloed door verschillende andere pruritogenen, zoals cytokines en proteasen. Het zenuwstelsel en immuunsysteem werken samen om jeuk te verhogen of te verminderen. Anti-jeukcosmetica richten zich specifiek op het verlichten van jeuk door actieve ingrediënten die deze onderliggende mechanismen aanpakken. Een aantal van deze stoffen, zoals colloïdaal haver, postbiotica, capsaïcine en PEA, heeft een natuurlijke oorsprong en klinische studies tonen voorzichtig de effectiviteit van deze stoffen aan.
De onderzoekers hebben gekeken naar stoffen die jeukreceptoren kunnen beïnvloeden en stoffen die ontstekingsremmende effecten hebben in het immuunsysteem. De inzet van colloïdaal haver en postbiotica van de bacteriën Aquaphilus dolomiae, Vitreoscilla filiformis, Streptococcus thermophilus en Lactobacillus johnsonii kunnen jeuk verlichten via een receptorwerking. Menthol en capsaïcine blijken tevens beide effectieve middelen voor jeukverlichting bij een groep mensen. Menthol werkt door het activeren van receptoren in de huid die verantwoordelijk zijn voor het detecteren van koude temperaturen. Dit creëert een verkoelend effect dat kan afleiden van de jeuk. Onderzoek heeft aangetoond dat mentholhoudende crèmes, zoals die met 3% menthol, effectief kunnen zijn in het verminderen van jeuk bij aandoeningen zoals atopische dermatitis. Capsaïcine, een stof uit chilipepers, heeft een andere werking. Het activeert receptoren die zowel op pijn als jeuk reageren. Aanvankelijk kan capsaïcine jeuk en een branderig gevoel veroorzaken, maar langdurig gebruik leidt tot desensibilisatie van de zenuwen, waardoor jeuk en pijn afnemen. Capsaïcinecrèmes worden gebruikt voor de behandeling van verschillende jeukgerelateerde aandoeningen en kunnen verlichting bieden bij chronische jeuk. Palmitoylethanolamide (PEA) is een stof die lijkt op natuurlijke lichaamseigen stoffen en helpt bij het verminderen van jeuk en pijn. Het werkt door bepaalde zenuwkanalen te blokkeren die jeuk veroorzaken. PEA is effectief bij huidproblemen zoals atopische dermatitis en prurigo, en wordt steeds vaker gebruikt in crèmes om jeuk te verlichten.
Apigenine, quercetine, curcumine en resveratrol zijn polyfenolen die invloed hebben op de JAK-STAT-signaleringsroute, wat helpt bij het verminderen van jeuk en ontsteking via het immuunsysteem. Apigenine en curcumine verminderen jeuk door NF-κB-paden te remmen. Quercetine remt ontsteking en de afgifte van histamine en resveratrol, bekend om zijn antioxidatieve eigenschappen, kan de productie van ontstekingsremmende eiwitten verhogen en jeuk en ontsteking verminderen.
Er bestaan verschillende stoffen waarvoor enig bewijs is dat deze jeuk kunnen verlichten. Uitwendige toepassing van deze stoffen kan een waardevolle ondersteuning zijn binnen een orthomoleculaire behandeling van jeuk.
De Engelstalige publicatie kunt u hier teruglezen.
Bronvermelding:
Han, J. H., & Kim, H. S. (2024). Itch-Relieving Cosmetics. Cosmetics, 11(4), 114.
