Hart- en vaatziekten (HVZ) en kanker zijn wereldwijd de twee belangrijkste oorzaken van sterfte door niet-overdraagbare ziekten. Er is aanzienlijk epidemiologisch bewijs dat de niveaus van omega-3 en omega-6 meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA’s) in de voeding of in het bloed verband houden met het risico op vroegtijdige sterfte, kanker en hart- en vaatziekten. Echter, de resultaten zijn inconsistent, vooral voor omega-6 PUFA’s. Sommige onderzoekers hebben zorgen geuit dat een teveel aan omega-6 vetzuren in Westerse voedingspatronen, rijk aan plantaardige oliën, schadelijk kan zijn. De balans tussen omega-3 en omega-6 lijkt cruciaal voor de gezondheid, waarbij een hogere verhouding van omega-6 tot omega-3 mogelijk schadelijk is.
Het zorgvuldig meten van de inname van vetzuren is lastig en zelfgerapporteerde voedselinname is onnauwkeurig. De onderzoekers maakten daarom gebruik van ‘hardere’ data, namelijk bloedanalyses die waren uitgevoerd bij een groep mensen uit de UK-biobank. De bloedconcentratie van omega-6- en omega-3-vetzuren was bij meer dan 85.000 deelnemers bepaald. Deze deelnemers werden gemiddeld ongeveer dertien jaar gevolgd in de tijd. Deelnemers met de hoogste verhoudingen van omega-6- tot omega-3-vetzuren hadden, in vergelijking met deelnemers met de laagste verhoudingen, een 26 procent hogere totale mortaliteit, een 14 procent hogere kankersterfte en 31 procent hogere sterfte door hart- en vaatziekten.
De resultaten van het grootschalige prospectieve onderzoek laten zien dat een hogere verhouding van plasma omega-6/omega-3-vetzuren, met andere woorden een overschot aan omega-6, geassocieerd is met een verhoogd risico op sterfte, ongeacht diverse onderzochte risicofactoren zoals leeftijd, geslacht, BMI en comorbiditeiten. Dit risico is nog eens extra verhoogd bij rokers. Opvallend is de lineaire relatie met kankersterfte, wat betekent dat het risico op sterfte blijft toenemen naarmate de ratio hoger wordt. Echter, voor vroegtijdige sterfte en HVZ-sterfte zag men dat het risico eerst afneemt bij lagere ratio’s en vervolgens weer toeneemt bij een hogere ratio dan 8. Dit suggereert dat er een kritisch punt is waarop het effect van de ratio op sterfte verandert van een afnemend naar een toenemend risico. De resultaten onderstrepen het belang van het actief beheersen van een hoog niveau van omega-3-vetzuren en het handhaven van een lage omega-6-/omega-3-ratio om vroegtijdige sterfte te voorkomen.
Bronvermelding:
Zhang, Y., Sun, Y., Yu, Q., Song, S., Brenna, J. T., Shen, Y., & Ye, K. (2024). Higher ratio of plasma omega-6/omega-3 fatty acids is associated with greater risk of all-cause, cancer, and cardiovascular mortality: A population-based cohort study in UK Biobank. Elife, 12, RP90132.
